ÖNCE SELAM SONRA KELAM
«Ey insanlar! Selâmı yayınız, yemek yediriniz, sılayı rahim yapınız (akrabalarınızla ilişkiyi devam ettiriniz). İnsanlar uyurken siz namaz kılınız. Bu sayede selâmetle cennete girersiniz.»
Esselamü Aleyküm ve Rahmetullahi ve Beraketüh,
Madem söze selamla girmek sünnettir bizim de bu ilk yazımızda selamdan bahsetmemiz son derece münasip olacaktır.
Bundan 10 küsur sene önce Medinet’ül Resul’de yatsı namazından sonra genel bir davetteyim. Arap kardeşlerimizin büyük tepsilerle ikram ettikleri üzeri baharatlarla lezzetlendirilmiş etli pilavından sonra Mekke Ummul Kura Üniversitesinde hoca olan ehlisünnet bir hadis âlimi kısa bir sohbet yaptı. Yemeğin lezzeti gibi sohbetin lezzeti de hâlâ dimağımda canlı durur. Hazirundan bazı kişiler sohbeti kelime kelime tercüme edelim deyince sohbet eden âlim, buna gerek olmadığını ve sadece bir hadis okuyacağını ve onu da çoğu kişinin anlayacağını söyledi. İstenirse sohbet sonunda genel bir açıklama yapılabilir dedi. Geçmişte belli aralıklarla Arapçaya ilgi duyduğum için hem bu konuşmaları hem de hadisi çok rahat anladım ve hemen orada hadisin büyük bir kısmını ezberime aldım. Gerek Arapçanın söz dizimindeki mükemmellik gerekse Resulüllah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) cevamiul kelim olması (az konuşup çok şey anlatması) ve şiirsel bir üslupla konuşması sözlerinin ezberlenmesini kolaylaştırıyordu. Sizler de birazcık Osmanlıcaya vakıf olursanız veya bundan 100 yıl önce yazılan bir kitabı anlamaya çalışırsanız bu hadisi çok kolay anlayacak ve belki de ezberleyeceksiniz. Sözü fazla uzatmadan gelelim hadisimize:
«يَا أَيُّهَا النَّاسُ، أَفْشُوا السَّلَامَ وَصِلُوا الْأَرْحَامَ، وَأَطْعِمُوا الطَّعَامَ، وَصَلُّوا بِاللَّيْلِ وَالنَّاسُ نِيَامٌ، تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ بِسَلَامٍ»
Yâ eyyühen-nâs!
Efşüs-selâm,
ve sılül-erhàm
ve at’imut-taàm,
ve sallû bil-leyli ven-nâsü niyâm;
tedhulül-cennete biselâm.
«Ey insanlar! Selâmı yayınız, yemek yediriniz, sılayı rahim yapınız (akrabalarınızla ilişkiyi devam ettiriniz). İnsanlar uyurken siz namaz kılınız. Bu sayede selâmetle cennete girersiniz.» (Sahih hadis, İbn Mâce (3251), Tirmizî, Kıyamet 42/2485, Ahmed 23845)
Önceden Yahudi âlimi olup ve daha sonra İslam ile müşerref olan Abdullah İbn-i Selâm (radıyallahu anh), “Resulüllah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine-i Münevvere’ye teşriflerini duyduğumda insan kalabalığı arasına girerek ona baktım, yüzünü gördüğümde onun yüzünün bir yalancı yüzü olmadığını anladım. Onun ilk sözü şu oldu diyerek yukarıdaki hadisi rivayet etmiştir.
Hadisin Arapça lafzının Latin harfleri ile okunuşunu alt alta gelecek şekilde yazdım ki Resulüllah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) sözlerinin ne kadar ahenkli olduğunu ve kulağı okşayan letafetini hissedesiniz. Selamla ilgili ayet ve hadisleri burada dercetmeye gerek görmüyorum. Sizler bu ayetlere ve tefsirlerine, hadislere ve şerhlerine teknoloji vasıtasıyla çok rahat ulaşabilirsiniz. Ben sadece Sevgili’nin bahçesinden size bir gül koklattırarak bahçenin güzelliğinden haber vermek istedim.
Sadedinde olduğumuz hadisi kısaca açıklayarak sözlerimi noktalayayım:
Yâ eyyühen-nâs: Ey insanlar, Sevgili’nin hedef kitlesi bütün insanlardı.
Efşüs-selâm: Selamı ifşa ediniz, yayınız. Sokakta karşılaştığı kişilere yüzüme “ne bakıyon lan” diye adam öldürüldüğü bir dönemde güler yüzle verilen bir selamın kalpleri nasıl ısındıracağını bizim aslında birbirimizin düşmanı değil kardeşi olduğumuzu nasıl hissettireceğini varın siz tahayyül edin.
ve sılül-erhâm: Sılayı rahim yapın. Bugün bu tabir Türkçemizde de kullanılmaktadır. Yani akrabalarınızla ilişkiyi devam ettirin ve bunu yapan taraf siz olun. İçinizde uzun bir ömür yaşamak istemeyenimiz var mı? Siz akrabalarla ilişkiyi devam ettirin ki ömrünüz ziyadeleşsin. Nasıl mı derseniz ömrü ziyade eden şeyleri öğrenmek için yine Sevgili’nin (sallallahu aleyhi ve sellem) sözlerine bakın.
ve at’imut-taàm: Yemek yedirin. Taam sözü de Türkçemizde kullanılmaktadır. Burada da bize hep ikram eden taraf olmamız tavsiye edilmektedir.
ve sallû bil-leyli ven-nâsü niyâm: İnsanlar uykuda iken namaz kılın, denerek gece namazının öneminden bahsedilmektedir. Bir vaizin dediği gibi “Müslümanın gece hayatı vardır.” Sevgili ile buluşup sohbetiyle mest olduğu bir gece hayatı. Allah bize de size de nasip etsin inşAllah.
tedhulül-cennete biselâm: Bütün bunları yaparsanız ne olur? Selametle cennete girersiniz. Hadisteki güzelliğe bakın ki selamla başladı ve selamla bitti. O zaman biz de öyle yapalım.
Esselamü aleyküm ve rahmetullahi ve beraketüh.